مطالعه موقعیت میدان روشنفکری ایران و موضع آن در قبال فرآیند دموکراتیک شدن فرهنگ از انقلاب اسلامی تا ۱۳۷۶

Authors

مهرداد نوابخش

عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران امین کرمی

دکتری تخصصی جامعه‏شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

abstract

هدف این مقاله بررسی موقعیت میدان روشنفکری و موضع آن در مواجهه با فرآیند دموکراتیزه­شدن فرهنگ در سطوح فرمال و محتوایی و نوع این رابطه براساس میانجی­گری میدان طبقات اجتماعی و میدان قدرت است. بدین منظور از نظریه میدان­های بوردیو به­عنوان چارچوب مفهومی و برخی شاخص‏های دموکراتیزه­شدن فرهنگ از منظر کارل مانهایم استفاده ­شده­ است. لذا ابتدا ویژگی های میادین قدرت، روشنفکری و طبقات اجتماعی توصیف شده است و همچنین زیرمیدان ادبیات به مثابۀ میدان شاهد برای پیگیری تحولات دموکراتیک یا غیردموکراتیک مورد بررسی قرار می­گیرد. برای پیگیری و دستیابی به مختصات این میادین روش مطالعۀ اسنادی­-کتابخانه‏ای و راهبرد نمونه­گیری هدفمند یا معیار­محور اتخاذ گردید. در پایان، تبیین مختصات و ویژگی­های میادین مذکور به صورت مناسبات دوتایی انجام می­شود. بر مبنای این تبیین می­توان گفت: میدان روشنفکری در مواجهه با پدیدۀ دموکراتیزه­شدن فرهنگ دچار انفعال و عدم تأثیرگذاری شده و چه‏بسا نوعی سردرگمی در قالب گفتمان­های روشنفکری دیده می شود که نتیجۀ عدم ایجاد تقابل قطب‏های دولت‏مدار و مستقل و لذا چیرگی ساختاری ساحت دولت-سیاست است. بدین دلیل خود میدان روشنفکری نه تنها از لحاظ تأثیر ایجابی دچار شکست می­شود بلکه ویژگی­های قطب‏بندی، تمایز و هویت­یابی دموکراتیک را هم درونی نمی‏سازد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه موقعیت میدان روشنفکری ایران و موضع آن در قبال فرآیند دموکراتیک‌شدن فرهنگ از انقلاب اسلامی تا 1376

هدف این مقاله بررسی موقعیت میدان روشنفکری و موضع آن در مواجهه با فرآیند دموکراتیزه­شدن فرهنگ در سطوح فرمال و محتوایی و نوع این رابطه براساس میانجی­گری میدان طبقات اجتماعی و میدان قدرت است. بدین منظور از نظریه میدان­های بوردیو به­عنوان چارچوب مفهومی و برخی شاخص‏های دموکراتیزه­شدن فرهنگ از منظر کارل مانهایم استفاده ­شده­ است. لذا ابتدا ویژگی‌های میادین قدرت، روشنفکری و طبقات اجتماعی توصیف شده است...

full text

موضع حزب توده در قبال انقلاب اسلامی ایران براساس اسناد چپ (حزب توده)

این مقاله درصدد تبیین موضع حزب توده در باره ی انقلاب اسلامی ایران است.انقلاب اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین انقلاب های مردمی جهان در قرن بیستم،توده مردم را در قالب گروه ها و جریانات سیاسی متوجه خود ساخت. حزب توده به عنوان مهم ترین نماینده ی اشاعه ی مارکسیسم در ایران نقش تاریخی مهمی داشته است .قصد این است که با رویکرد مطالعاتی تاریخی - تحلیلی که بر پایه تئوری مدیولوژی مطرح می شود، موضع گیری های...

full text

تبارشناسی جریان سیاسی اصلاحات و رابطه‌ی آن با قرائت روشنفکری دینی پس ‌از انقلاب اسلامی ایران

شکل‌گیری هویت اجتماعی مستلزم عوامل زمینه‌ساز آن در نظام اجتماعی است. شناخت ‌و بررسی این موضوع، در این پژوهش بر اساس چهارچوب نظری با رویکرد تحلیلی و ترکیبی جامعه‌شناسی و روانشناسی اجتماعی در سطوح کلان، خُرد و تلفیقی انجام شده‌است. مسئله اصلی که در نمونه آماری 445 نفری دانشجویان دانشگاه تهران با روش نمونه‌گیری احتمالی طبقه‌ای از جوانان آزمون‌شده، این‌است که آیا نظام اجتماعی در جامعه ما از طریق عوا...

full text

موضع حزب توده در قبال انقلاب اسلامی ایران براساس اسناد چپ (حزب توده)

این مقاله درصدد تبیین موضع حزب توده در باره ی انقلاب اسلامی ایران است.انقلاب اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین انقلاب های مردمی جهان در قرن بیستم،توده مردم را در قالب گروه ها و جریانات سیاسی متوجه خود ساخت. حزب توده به عنوان مهم ترین نماینده ی اشاعه ی مارکسیسم در ایران نقش تاریخی مهمی داشته است .قصد این است که با رویکرد مطالعاتی تاریخی - تحلیلی که بر پایه تئوری مدیولوژی مطرح می شود، موضع گیری های...

full text

روشنفکری مشروطه از آرمان‌شهر دموکراتیک تا اقتدارگرایی (از منظر جامعه‌شناسی معرفت و رومانتیسم)

روشنفکران به‌مثابه یکی از مهم‌ترین نیروهای اجتماعی تأثیرگذار بر پویش‌های سیاسی و تصمیم‌گیری در سطح حاکمیتی هستند و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گروه‌های مرجع و صاحب نفوذ که به افکار عمومی شکل می‌دهند. در ایران سده‌ی نوزده با تلاقی تمدنی با غرب، جریان روشنفکری شکل گرفته بر تحولات سیاسی-اجتماعی ایران تأثیر گذاشت. در این پژوهش، نگارندگان درصدد هستند که با روش تبییینی علی و از منظر جامعه‌شناسی معرفت و ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات جامعه شناختی

جلد ۲۳، شماره ۱، صفحات ۱۴۳-۱۶۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023